19.9.41

 DZIEŃ W GETCIE WARSZAWSKIM URODZINOWA PODRÓŻ DO PIEKŁA
Wystawa opracowana przez Instytut Pamięci Narodowej Yad Vashem Jerozolima,
Izrael Ekspozycja w Polsce
koordynowana z Żydowskim Instytutem Historycznym w Polsce,
oraz Ministerstwem Kultury i Sztuki

GETTO WARSZAWSKIE

W przededniu wybuchu drugiej wojny światowej zamieszkiwało w Warszawie około 380 000 Żydów, co stanowiło w przybliżeniu trzecią część ludności miasta. Było to największe skupisko Żydów w Europie. Natychmiast po wkroczeniu Niemcy przystąpili do zakrojonych na dużą skalę prześladowań Żydów. 15 listopada 1940 r.zamknięte zostało getto utworzone w północnej części miasta. 400 000 Żydów skupiono na obszarze 4 kilometrów kwadratowych, co stanowiło jedynie 2,4% powierzchni miasta. W Warszawie znaleźli się także uchodźcy z innych miast. W rezultacie liczba Żydów zamkniętych w getcie wzrosła do blisko pół miliona. Władze niemieckie celowo stworzyły warunki prowadzące do masowej śmiertelności z powodu głodu, wprowadzając drastyczne ograniczenia dostarczanej żywności, jak również na skutek epidemii w wyniku katastrofalnych warunków sanitarnych (zagęszczenie wynosiło 120 000 osób na kilometr kwadratowy). Ogółem około 85 000 ludzi, z czego około 20 000 dzieci, zmarło w getcie „śmiercią naturalną”, w wyniku głodu i chorób. Od stu do stu pięćdziesięciu osób umierało dziennie. Żydzi w getcie czynili ogromne wysiłki dla obrony przed unicestwieniem, organizując wzajemną pomoc, służbę medyczną, przemycają żywność, organizując instytucje opieki nad sierotami i podejmując wiele innych kroków. Wysiłki te przyniosły jedynie nieznaczne rezultaty. Jednakże najgorsze miało dopiero nastąpić.

ZAGŁADA WARSZAWSKIEGO GETTA

W początkach 1942 roku hitlerowcy przystąpili do realizacji „ostatecznego rozwiązanie kwestii żydowskiej” na terytorium ‘Generalnej Guberni’, czyli całkowitego wymordowania polskich Żydów w obozach zagłady, gdzie komory gazowe uśmiercały tysiące ludzi. 22 lipca 1942 roku Niemcy rozpoczęli wywożenie Żydów z warszawskiego getta do Treblinki. Operacja ta trwała do 13 września 1942 roku. Dzień po dniu cztery, pięć tysięcy ludzi, w bestialski sposób zabranych z getta, wywożono do Treblinki i tego samego dnia mordowano w komorach gazowych obozu śmierci. Łącznie 265 000 ludzi – starych, młodych mężczyzn, kobiet i dzieci – w krótkim czasie wywieziono do Treblinki i wymordowano. Ponad 10 000 ludzi rozstrzelano w getcie. Podczas deportacji zlikwidowano wszystkie szpitale i sierocińce, w tym także dom dziecka prowadzony przez znanego pedagoga Janusza Korczaka. Po 13 września 1942 pozostało jedynie 55 000 tysięcy Żydów na zmniejszonym wtedy znacznie terenie getta. 19 kwietnia 1943 znaczne siły niemieckie wkroczyły na teren getta, w celu jego ostatecznej likwidacji. Żydowska Organizacja Bojowa podjęła walkę powstańczą przy poparciu całej społeczności getta. Powstanie ciągnęło się tygodniami, aż do bezwzględnego jego zdławienia. Ok. 10 000 ludzi zginęło lub zostało wymordowanych w getcie, pozostałych wywieziono do obozów, a następnie wymordowano. 16 maja 1943 roku Niemcy wysadzili w powietrze wspaniałą Wielką Synagogę Warszawską na Tłomackiem, jako akt symbolizujący koniec warszawskiego żydostwa. Getto zostało zrównane z ziemią.  Zapraszamy do obejrzenia wystawy !